मुंबई : जगभरात मानसिक आजारांचे प्रमाण दिवसेंदिवस वाढत आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या आकडेवारीनुसार, इतर आजारांच्या तुलनेत मानसिक आजाराचे प्रमाण १४ टक्के आहे. जगात दर ८ पैकी एक व्यक्ती मानसिक आजाराचा रुग्ण आहे. मानसिक आजाराचे वाढते प्रमाण लक्षात घेता, मुंबई महापालिकेच्या दवाखान्यात मानसिक आरोग्याची तपासणी, उपचार व सल्ला दिला जातो. पालिकेच्या दवाखान्यात एप्रिल २०२३ पासून आतापर्यंत मानसिक आजाराने त्रस्त असलेल्या २,४७१ रुग्णांवर उपचार केल्याची माहिती पालिकेच्या आरोग्य अधिकारी डॉ. दक्षा शहा यांनी दिली. दरम्यान, मानसिक आजाराने त्रस्त रुग्णांची तपासणी, समुपदेशन व पाठपुरावाही करण्यात येत आहे.
सार्वजनिक आरोग्य विभागाद्वारे ७ एप्रिलपासून १९० दवाखाने व १३५ हिंदुहृदयसम्राट बाळासाहेब ठाकरे आपला दवाखान्यांत मिळून ४६२ वैद्यकीय अधिकारी यांना मानसिक आरोग्यासंबंधी प्रशिक्षण देण्यात आले आहे. एप्रिलपासून आतापर्यंत नवीन २ हजार ४७१ संशयित मानसिक रुग्णांची नोंद झालेली आहे. त्यापैकी ३४७ सौम्य आणि ४१ गंभीर स्वरूपाचे रुग्ण आढळले. एकूण २११ रुग्णांना पुढील उपचारासाठी पालिका रुग्णालयांत पाठवण्यात आले असून १ हजार ४०० रुग्णांचे समुपदेशन व पाठपुरावा करण्यात आला.
मानसिक आजारामुळे माणसांचे विचार, वर्तन आणि भावनिक नियंत्रण यात अडथळे येतात. विचारांचा आणि भावनांचा योग्य मेळ न बसल्याने मानसिक संतुलन बिघडते. परंतु योग्य वेळेत उपचार झाल्यास मानसिक आजारांवर नियंत्रण मिळवण्यात येते. समाजात मानसिक रुग्ण हा लोकांच्या हेटाळणीचा विषय असल्याने हे रुग्ण मानसिक आजाराबदल सल्ला व उपचार घेण्यास दिरंगाई करतात. कोणत्याही रुग्णामध्ये अशी लक्षणे दिसू लागताच त्यांनी स्वत:हून अथवा त्यांच्या नातेवाईकांनी रुग्णावर वैद्यकीय सल्ला व उपचार घ्यावेत. मानसिक आजारांवर उपचार करताना ध्यान (मेडिटेशन), योगासने व व्यायाम, व्यसनांपासून दूर राहणे, प्रसन्न व आनंदी मन, उत्तम नातेसंबंध व सुसंवाद, लक्षणे आढळताच त्वरित उपचार सुरु करावेत. पालिकेच्या उपनगरीय रुग्णालय व वैद्यकीय महाविद्यालयांत मानसिक आरोग्यसंबंधी रुग्ण सेवा देण्यात येते. तसेच अंधेरी पश्चिम येथील भरडावाडी व्यसनमुक्ती केंद्रात महिन्याला अंदाजे ४०० व राजावाडी रुग्णालयात दरमहा अंदाजे ८०० रुग्णांना व्यसन मुक्ती उपचार करण्यात येतात, असे डॉ. शाह यांनी नमूद केले.
येथे संपर्क साधा!
केईएम रुग्णालय अंतर्गत मानसोपचार विभागामार्फत २४ तास हितगुज हेल्पलाईन (जगण्याची नवी उमेद) ही सेवा २४१३-१२१२ या क्रमांकावर कार्यरत आहे. या सुविधेचा लाभ घ्यावा, तसेच पालिकेच्या दवाखान्यात संपर्क साधावा, असे आवाहन बृहन्मुंबई महानगरपालिका आयुक्त तथा प्रशासक इक्बाल सिंह चहल आणि अतिरिक्त आयुक्त (पश्चिम उपनगरे) डॉ. सुधाकर शिंदे यांनी केले आहे.
मानसिक आजाराची लक्षणे!
उदास वाटणे, परीक्षेची चिंता, कामाच्या ठिकाणी तणाव, तणावात असताना दारू किंवा अमली पदार्थांचे सेवन, वृद्धापकाळातील एकटेपणा, सतत आत्महत्येचा विचार येणे, ही मानसिक आरोग्य स्थिर नसल्याची लक्षणे आहेत.
वैद्यकीय सुविधांची जनजागृती
मानसिक आजाराची लक्षणे व मानसिक आजारांवर उपलब्ध असलेल्या वैद्यकीय सुविधा याबाबतची माहिती पोस्टर्सच्या माध्यमातून तसेच समाज माध्यमातून देण्यात येत आहे. तसेच रेडिओ जिंगलच्या माध्यमातून मोठ्या प्रमाणात माहिती प्रसारित करण्यात येत आहे, असे डॉ. दक्षा म्हणाल्या.
