भुवनेश्वर : चाबहार या इराणी बंदराचे संचालन करण्यासाठी भारताने करारावर स्वाक्षरी करणे हा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. अफगाणिस्तान आणि मध्य आशिया प्रदेशात कनेक्टिव्हिटी प्रदान करण्यासाठी आणि व्यापार आणि वाणिज्यला चालना देण्यासाठी नवी दिल्लीने यासंदर्भातील धोरणात्मक निर्णय घेतला, असे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी म्हणाले.
पंतप्रधान मोदी पीटीआयला दिलेल्या मुलाखतीत म्हणाले की, भारत केवळ चाबहार बंदरातूनच नव्हे तर आंतरराष्ट्रीय उत्तर दक्षिण वाहतूक कॉरिडॉर तसेच भारत-मध्य पूर्व-युरोप आर्थिक कॉरिडॉरद्वारे जोडून व्यापार आणि व्यापाराला चालना देण्यासाठी काम करेल.
मोदी म्हणाले की, २०१४ मध्ये सत्तेत आल्यापासून त्यांच्या सरकारने चाबहार बंदराला प्राधान्य दिले. २०१६ मध्ये माझ्या इराण भेटीदरम्यान, अफगाणिस्तानला अत्यंत आवश्यक कनेक्टिव्हिटी प्रदान करण्यासाठी भारत, इराण आणि अफगाणिस्तान यांच्यात त्रिपक्षीय करारावर स्वाक्षरी करण्यात आली. एका भारतीय कंपनीने काही वर्षांपूर्वी बंदराचे कामकाज ताब्यात घेतले आणि तेव्हापासून भारताकडून गहू, डाळी, कीटकनाशके, वैद्यकीय पुरवठा यासह अफगाणिस्तानला मानवतावादी सहाय्य देण्यासाठी त्याचा वापर केला जात आहे. चाबहार बंदराच्या विकासासाठी नुकत्याच झालेल्या दीर्घकालीन करारावर स्वाक्षरी हा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे, असे ते म्हणाले.
भारताने १३ मे रोजी ओमानच्या आखातावरील चाबहार बंदर चालविण्यासाठी १० वर्षांच्या करारावर स्वाक्षरी केली. त्यामुळे पाकिस्तानला बाजूला सारुन भारतीय मालाला आंतरराष्ट्रीय उत्तर-दक्षिण वाहतूक कॉरिडॉर नावाचा रस्ता आणि रेल्वे प्रकल्प वापरून अफगाणिस्तान आणि मध्य आशियापर्यंत पोहोचण्यासाठी नवा मार्ग प्रदान करण्यात आला होता.
आमच्या प्रयत्नांमुळे अफगाणिस्तान आणि मध्य आशिया प्रदेशासह प्रादेशिक कनेक्टिव्हिटी, व्यापार आणि वाणिज्य यांना चालना मिळेल याची खात्री करण्यासाठी भारत काम करेल. आंतरराष्ट्रीय उत्तर दक्षिण वाहतूक कॉरिडॉरसह भारत-मध्य पूर्व-युरोप इकॉनॉमिक कॉरिडॉरसह कनेक्टिव्हिटीला प्रोत्साहन देण्याच्या आमच्या दृष्टिकोनात हे दिसून येते, असे मोदी म्हणाले.
इंटरनॅशनल नॉर्थ साऊथ ट्रान्सपोर्ट कॉरिडॉर (INSTC) मध्ये ७,२०० किलोमीटरचा समुद्र, रेल्वे आणि रस्ते मार्गांचा समावेश आहे ज्यामध्ये अनेक सीमा ओलांडल्या जातात. त्यामुळे भारतातून रशियाला इराणमार्गे पारंपारिक सुएझ कालव्याच्या मार्गाला पर्याय म्हणून मालाची वाहतूक करण्यात मदत होते. हे हिंदी महासागर आणि पर्शियन गल्फ इराण मार्गे कॅस्पियन समुद्र आणि नंतर रशियन फेडरेशन मार्गे सेंट पीटर्सबर्ग आणि उत्तर युरोपला जोडते.
जागतिकीकरणाच्या या युगात कनेक्टिव्हिटी महत्त्वाची भूमिका बजावते. विशेषत: रस्तामार्गे वाहतूक असलेल्या देशांना कनेक्टिव्हिटी प्रदान करण्याचा आमचा प्रयत्न आहे, असे पंतप्रधान म्हणाले. मध्य आशियाई देशांच्या नेत्यांमध्ये समुद्रातून वाहतूक करण्यासाठी आणि भारताशी जोडण्यासाठी या बंदराचा वापर करण्यात मला नेहमीच खूप रस आढळला आहे. चाबहार बंदरासाठी दीर्घकालीन करारावर इंडियन पोर्ट्स ग्लोबल लिमिटेड (आयपीजीएल) आणि इराणच्या बंदर आणि सागरी संघटनेने स्वाक्षरी केली. आयपीजीएल सुमारे १२० दशलक्ष अमेरिकन डॉलरची गुंतवणूक करणार आहे, तर आणखी २५०दशलक्ष डॉलरचे कर्ज उभारले जाणार आहे.
२०१६ च्या सुरुवातीच्या कराराची जागा १३ मे रोजीच्या कराराने घेतली. त्यामध्ये चाबहार बंदरातील शाहीद बेहेश्ती टर्मिनलवर भारताच्या ऑपरेशन्सचा समावेश होता आणि त्याचे वार्षिक आधारावर नूतनीकरण करण्यात आले होते. चाबहार बंदराचा वापर गेल्या वर्षी भारताने अफगाणिस्तानला २० हजार टन गहू मदत पाठवण्यासाठी केला होता. २०२१ मध्ये इराणला पर्यावरणास अनुकूल कीटकनाशकांचा पुरवठा करण्यासाठी त्याचा वापर करण्यात आला.
