मुंबई: मध्य रेल्वेच्या कुर्ला कारशेडने नॉन-एसी (वातानुकूलन नसलेल्या) लोकल गाड्यांसाठी स्वयंचलित दरवाजा बंद करण्याच्या प्रणालीचा एक प्रोटोटाइप (प्रायोगिक नमुना) विकसित केला आहे. हा प्रोटोटाइप सध्या एका नॉन-एसी लोकल कोचमध्ये बसवण्यात आला असून, तो येत्या ४ ऑगस्ट रोजी मुंबई दौऱ्यावर येणाऱ्या रेल्वे बोर्डाचे अध्यक्ष सतीश कुमार यांना दाखवण्यात येण्याची शक्यता आहे.
अधिकाऱ्याने सांगितले की प्रोटोटाइप जवळपास पूर्ण तयार आहे, पण अध्यक्ष त्याची प्रत्यक्ष पाहणी करतील की नाही, हे अजून निश्चित झालेले नाही.
सध्या नॉन-एसी लोकल गाड्यांमध्ये नैसर्गिक वायुवीजनासाठी दरवाजे खुले ठेवले जातात. स्वयंचलित दरवाजा प्रणाली ही सुरक्षेच्या दृष्टीने महत्त्वाची सुधारणा मानली जाते, मात्र वायुवीजन कमी होऊन घुसमट होण्याची शक्यता असल्यामुळे ही संकल्पना वादग्रस्त ठरली आहे.
भारतीय रेल्वेने यापूर्वीही नॉन-एसी लोकल गाड्यांमध्ये स्वयंचलित दरवाज्यांची चाचणी घेतली होती. पश्चिम रेल्वेने दोन वेळा अशा प्रणालींचे प्रायोगिक प्रयोग केले होते, परंतु ते सुरक्षा व कार्यक्षमतेच्या निकषांवर उतरले नाहीत आणि त्यामुळे तो प्रकल्प रद्द करण्यात आला होता.
नवीन प्रोटोटाइपच्या माध्यमातून मध्य रेल्वेने या तांत्रिक अडचणींवर मात करण्याचा प्रयत्न केला आहे. "जर हे यशस्वी ठरले, तर मुंबईच्या उपनगरीय रेल्वे नेटवर्कमध्ये अशा दरवाजा प्रणालींच्या व्यापक अंमलबजावणीचा मार्ग मोकळा होईल. ही प्रणाली प्रवाशांच्या सुरक्षेसोबतच वायुवीजनाच्या गरजा लक्षात घेऊन संतुलन साधण्याचा प्रयत्न आहे," असे एका अधिकाऱ्याने सांगितले.
मुंब्रा रेल्वे दुर्घटनेची पार्श्वभूमी
हा उपक्रम अलीकडील मुंब्रा रेल्वे दुर्घटनेच्या पार्श्वभूमीवर हाती घेण्यात आला आहे. त्या दुर्घटनेत दोन वेगवेगळ्या दिशेने जाणाऱ्या लोकलमधून प्रवासी खाली पडले होते. या घटनेनंतर केंद्रीय रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी नॉन-एसी लोकल गाड्यांमध्ये प्रवाशांच्या सुरक्षेसाठी बंद दरवाज्यांची व्यवस्था विकसित करण्याचा निर्णय जाहीर केला होता.
