मुंबई : वादग्रस्त सहारा समूहाचे अध्यक्ष सुब्रत रॉय यांचे मंगळवारी रात्री १०.३० वाजण्याच्या दरम्यान मुंबईतील कोकिलाबेन रुग्णालयात हृदयविकाराच्या झटक्याने निधन झाले. ते ७५ वर्षांचे होते. ते अनेक दिवसांपासून आजारी होते. सुब्रत रॉय हे भारतातील प्रमुख उद्योगपतींपैकी एक होते. विविध व्यावसायिक हितसंबंध असलेल्या सहारा इंडियाचे संस्थापक, व्यवस्थापकीय संचालक आणि अध्यक्ष होते. त्यांना 'सहाराश्री' म्हणूनही ओळखले जात असे. त्यांनी १९७८ मध्ये सहारा इंडिया परिवारची स्थापना केली. त्यांच्या निधनावर समाजवादी पक्षासह इतर राजकीय पक्षांनी दु:ख व्यक्त केले आहे. त्यांचे पार्थिव बुधवारी लखनऊतील सहारा शहरात नेण्यात आले आहे. तेथे त्यांच्यावर अंत्यसंस्कार होणार आहेत.
१९७८ मध्ये केवळ २००० रुपयांच्या उधार भांडवलाने सुब्रत रॉय यांनी उद्योग साम्राज्य सुरू केले. ते तीन दशकांहून अधिक काळ वाढत राहिले आणि गुंतवणूकदारांकडून प्रत्येकी १०-२० रुपये इतके कमी योगदान देऊन हजारो कोटी रुपयांचा निधी जमा झाला. परंतु, नंतर तो कोसळू लागला. कोर्टात आणि नियामकांसमोर लढत असतानाही ते उद्योग समुहाला मोठे करत राहिले. त्यांच्या कोट्यवधी गुंतवणूकदारांकडून गोळा केलेल्या निधीचा आणि परताव्यासह परतफेड केल्याचा पुरावा मागितला असता, त्यांनी ३१००० पेक्षा जास्त कागदपत्रे असलेले १२८ ट्रक भांडवली बाजार नियामक सेबीच्या मुंबईतील मुख्यालयात पाठवले. गुंतवणूकदारांच्या कागदपत्रांचे वर्गीकरण आणि पडताळणी करण्याच्या प्रचंड कामामुळे त्रस्त झाले, नियामक सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (सेबी) यांना 'स्वयंचलित रोबोटिक सिस्टम' दस्तऐवज हाताळणी आणि ३२ लाख घनफूट सुरक्षित कपाटे असलेल्या एका मोठ्या भाड्याच्या गोदामात ठेवावे लागले.
४ मार्च २०१४ रोजी जेव्हा सहाराचे प्रमुख सुब्रत रॉय हे पांढरा शर्ट आणि काळा हाफ वेस्ट कोट घालून एका पांढऱ्या बोलेरो पोलिस वाहनात सर्वोच्च न्यायालयात आले होते. सेबी-सहारा प्रकरणात २५७०० कोटी रुपये इतकी गुंतवणूकदारांची रक्कम परत करण्यासाठी ते आले होते. त्या दिवशी, जेव्हा रॉय सहाराच्या लोगोसह काळी टाय घालून आणि दुहेरी शेडचा चष्मा घालून आले तेव्हा सर्वोच्च न्यायालयाबाहेर स्वत:ला ‘मनोज शर्मा या ग्वाल्हेरचे वकील’ म्हणवणाऱ्या एका व्यक्तीने रॉय यांच्या चेहऱ्यावर शाई फेकली, स्वतःचा शर्ट काढला आणि ‘तो (रॉय) चोर आहे आणि त्याने गरिबांचे पैसे चोरले आहेत’ असे ओरडू लागला.
न्यायमूर्ती (आता निवृत्त) के एस राधाकृष्णन आणि जे एस खेहर यांच्या खंडपीठाने रॉय यांना "जोपर्यंत ठोस प्रस्ताव येत नाही तोपर्यंत" तिहार तुरुंगात पाठवले रॉय ६ मे २०१६ रोजी त्यांची आई छबी रॉय यांच्या अंत्यसंस्कारासाठी दोन वर्षे तुरुंगात घालवल्यानंतर पॅरोलवर बाहेर आले व तेव्हापासून ते मृत्युपर्यंत तुरुंगाबाहेर राहिले.
