नवी दिल्ली : ‘जीएसटी २.०’ सुधारणा पर्वाचा प्रत्यक्ष लाभ दिसून येऊ लागला असून भारतीय अर्थव्यवस्था जोरदार घोडदौड करू लागली आहे. चालू आर्थिक वर्षाच्या जुलै ते सप्टेंबर या दुसऱ्या तिमाहीत देशाचा ‘जीडीपी’ (सकल राष्ट्रीय उत्पादन) ८.२ टक्क्यांपर्यंत झेपावला आहे. गेल्या सहा तिमाहीतील हा उच्चांक आहे.
शुक्रवारी जाहीर झालेल्या सरकारी आकडेवारीनुसार, ‘जीएसटी’ दर कपातीमुळे वापर वाढण्याची अपेक्षा असलेल्या कारखान्यांनी अधिक उत्पादनांची निर्मिती केली असल्याचे स्पष्ट होत आहे. यंदाच्या दुसऱ्या तिमाहीतील जीडीपी वाढ ही एप्रिल ते जून २०२५ या आधीच्या तीन महिन्यांतील ७.८ टक्के आणि मागील वर्षीच्या याच कालावधीतील (जुलै ते सप्टेंबर २०२४) ५.६ टक्केपेक्षा अधिक राहिली आहे.
देशाच्या सकल देशांतर्गत उत्पादनात निर्मिती क्षेत्राचा १४ टक्के वाटा असून त्यात दुसऱ्या तिमाहीत ९.१ टक्के वाढ झाली. ती गेल्या आर्थिक वर्षात याच तिमाहीत २.२ टक्के होती.
सांख्यिकी मंत्रालयाने जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, सलग दुसऱ्या तिमाहीत अर्थव्यवस्था अपेक्षेपेक्षा अधिक वाढली. जून तिमाहीतही भारतीय अर्थव्यवस्था अपेक्षेपेक्षा अधिक वाढली होती. मागील वर्षीच्या दुसऱ्या तिमाहीत जीडीपी वाढ ५.६% होती. कमी चलनवाढीच्या (महागाई) सांख्यिकीय परिणामामुळे जीडीपी वाढीलादेखील पाठिंबा मिळाल्याचे मानले जाते.
सप्टेंबर तिमाहीतील वाढ अर्थशास्त्रज्ञांनी वर्तवलेल्या ७.२% पेक्षा एक टक्के अधिक आहे. तर ही तिमाहीतील जीडीपी वाढ रिझर्व्ह बँकेच्या ७.०% च्या अंदाजापेक्षा १२० बेसिस पॉइंटने अधिक आहे. मात्र, कोणत्याही अर्थशास्त्रज्ञाने सप्टेंबर तिमाहीत ८% पेक्षा अधिक वाढ होण्याचा अंदाज वर्तवला नव्हता.
सेवा क्षेत्राचा वरचष्मा; कृषी क्षेत्राची पिछेहाट
सप्टेंबर तिमाहीत सेवा क्षेत्राने ९.२% वर वाढ साध्य करीत जीडीपी वाढीचे नेतृत्व केले. वित्तीय, रिअल इस्टेट आणि व्यावसायिक सेवा क्षेत्रात नऊ तिमाहींमध्ये सर्वाधिक १०.२% वाढ झाली. उद्योग विकास दर जुलै-सप्टेंबरमध्ये ७.७% वर पोहोचला. तो एप्रिल-जूनमध्ये ६.३% होता. सप्टेंबर तिमाहीत कृषी क्षेत्राचा विकास दर ३.५% होता. तो एप्रिल-जून २०२४ नंतरचा सर्वात कमी आहे.
भारत उदयोन्मुख बाजारपेठांच्या वाढीचे नेतृत्व करेल - मूडीज
२०२५ मध्ये ७ टक्के जीडीपी वाढीसह आणि पुढील वर्षी ६.४ टक्के वाढीसह भारत उदयोन्मुख बाजारपेठांमध्ये आणि संपूर्ण आशिया पॅसिफिक प्रदेशात विकासाचे नेतृत्व करेल, असे मूडीज रेटिंग्जने म्हटले आहे.
विकास समर्थक धोरणांचा आणि सुधारणांचा प्रभाव- पंतप्रधान नरेंद्र मोदी
सप्टेंबर तिमाहीतील ८.२% हा जीडीपी भारताचा सहा तिमाहीतील उत्साहवर्धक असा आहे. विकास समर्थक धोरणांचा आणि सुधारणांचा प्रभाव ते प्रतिबिंबित करते. सुधारणांना पुढे नेणे, राहणीमान सुलभ करणे ही सरकारची धोरणे यापुढेही सुरू ठेवण्यात येणार आहेत.
वित्तीय तूट वर्षाच्या उद्दिष्टाच्या ५२.६ टक्के
ऑक्टोबरअखेर केंद्र सरकारची वित्तीय तूट संपूर्ण वर्षाच्या उद्दिष्टाच्या ५२.६ टक्के झाली. मागील आर्थिक वर्षाच्या पहिल्या सात महिन्यांत वित्तीय तूट २०२४-२५ च्या अर्थसंकल्पीय अंदाजाच्या ४६.५ टक्के होती.
