नवी दिल्ली : अनेक घटकांमुळे युद्धाचे स्वरूप अधिकाधिक 'गैर-घातक आणि गैर-संपर्कात्मक' बनत चालले आहे. त्यामुळे त्यास प्रतिसाद देण्यासाठी केवळ लष्करी ताकद नव्हे तर बौद्धिक, तांत्रिक आणि नैतिक तयारीचीही गरज आहे, असे प्रतिपादन लष्करप्रमुख जनरल उपेंद्र द्विवेदी यांनी शुक्रवारी केले.
माणेकशॉ केंद्रात झालेल्या सरदार वल्लभभाई पटेल यांच्या १५० व्या जयंतीनिमित्त आयोजित कार्यक्रमात बोलताना जनरल द्विवेदी म्हणाले, 'राष्ट्रीय सुरक्षेत रणनीतिक संतुलन, प्रतिबंध आणि या आघाड्यांविरुद्ध लवचिकता निर्माण करण्याची तयारी आवश्यक आहे. येथे आपल्याला संधी प्रचंड आहेत. जगातील सर्वात तरुण लोकसंख्येचा लोकसंख्या लाभ, वेगाने रूपांतरित होत असलेल्या तंत्रज्ञानाचा प्रभाव आदी आपली वैशिष्ट्ये आहेत.
ते म्हणाले की, 'प्रथम, आपल्याकडे पारंपरिक प्रतिस्पर्धी आणि एकत्रित धोके आहेत. जे दीड नव्हे तर दोन-अडीच आघाड्यांवर आव्हान निर्माण करतात. दुसरे म्हणजे, दहशतवाद, प्रतिनिधी युद्ध आणि अंतर्गत धोके अजूनही कायम आहेत आणि तिसरे सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे दिशाभूल करणाऱ्या मोहिमा आपल्या समाजातील एकात्मता तोडण्याचा प्रयत्न करत आहेत.
म्हणूनच युद्धाचे स्वरूप अधिकाधिक गैर-घातक आणि गैर-संपर्कात्मक बनत आहे. ते फायबर केबल्समधून प्रवाही होते, स्क्रीनवर चमकते, पाकिटांमधून आणि आपल्या वर्गखोल्यांमध्ये लहरी निर्माण करते. त्यामुळे प्रतिसादासाठी फक्त शस्त्रांची ताकद नव्हे, तर बौद्धिक, तांत्रिक आणि नैतिक तयारी आवश्यक आहे,' असे जनरल द्विवेदी म्हणाले.
ते पुढे म्हणाले की, या बहुआयामी आव्हानांच्या काळात राष्ट्रीय सुरक्षा आणि राष्ट्रनिर्माण हे एकमेकांपासून वेगळे राहू शकत नाहीत. शासन, उद्योग, शैक्षणिक क्षेत्र आणि नागरी समाज यांच्या एकत्रित प्रयत्नांनीच ही जबाबदारी पार पाडता येईल.
