नवी दिल्ली : भांडवली बाजार नियामक सेबीने शुक्रवारी ३९ शेअर दलाल आणि सात कमोडिटी दलालांची नोंदणी रद्द केली. या दलालांनी नोंदणीची आवश्यकता पूर्ण केली नाही, असे कारण सेबीने दिले आहे. याव्यतिरिक्त, नियामकाने २२ डिपॉझिटरी सहभागींची नोंदणी रद्द केली. त्यामुळे यापुढे ते कोणत्याही डिपॉझिटरीशी संलग्न असणार नाहीत.
या संस्थांचे नोंदणी प्रमाणपत्र रद्द करण्याचे मुख्य कारण म्हणजे डिपॉझिटरी किंवा मान्यताप्राप्त स्टॉक एक्स्चेंजचे सदस्य नसताना त्यांच्या सेबी नोंदणीचा गैरवापर करण्यापासून रोखणे आहे. त्यामुळे अनभिज्ञ गुंतवणूकदारांचे संरक्षण होते, असे नियामकाने तीन स्वतंत्र आदेशांमध्ये म्हटले आहे. नोंदणी रद्द झाली असली तरी शेअर दलाल किंवा कमोडिटी दलाल किंवा डिपॉझिटरी सहभागी म्हणून त्यांनी केलेल्या किंवा करण्यात अयशस्वी झालेल्या कोणत्याही कृतीसाठी या संस्था जबाबदार राहतील. ते सेबीकडे कोणतेही थकीत शुल्क, थकबाकी आणि व्याज भरण्यासाठी देखील जबाबदार आहेत, असेही त्यात नमूद केले आहे.
सेबीने आदेशात म्हटले आहे की, ३९ स्टॉक ब्रोकर्स आणि सात कमोडिटी ब्रोकर्सना मान्यताप्राप्त स्टॉक एक्स्चेंजचे सदस्य राहण्याच्या अटीसह काही अटींच्या अधीन नोंदणी मंजूर करण्यात आली होती. मात्र, या संस्था यापुढे कोणत्याही स्टॉक एक्स्चेंजचे सदस्य नाहीत हे लक्षात घेऊन सेबीने नमूद केले की, या संस्था यापुढे ब्रोकर रेग्युलेशन १९९२ अंतर्गत स्टॉक ब्रोकर नोंदणीसाठी आवश्यक असलेल्या अटींची पूर्तता केल्या नाहीत. मात्र, स्टॉक ब्रोकर्सने मान्यताप्राप्त स्टॉक एक्स्चेंजचे सदस्य असणे आवश्यक आहे.
सेबीने नमूद केले की, या संस्थांना स्टॉक एक्स्चेंजने सदस्य म्हणून बाहेर काढले होते आणि ही माहिती त्यांना कळविण्यात आली होती. मध्यस्थ विनियम, २००८ मध्ये नमूद केलेल्या योग्य प्रक्रियेचे पालन केल्यानंतर, सेबीने या स्टॉक ब्रोकर्सची नोंदणी प्रमाणपत्रे रद्द केली आहेत.
२२ डिपॉझिटरी सहभागींवर, डिपॉझिटरींनी नियामकाला कळवले की, या संस्थांसोबतचे त्यांचे करार संपुष्टात आले आहेत आणि हे त्यांना कळवण्यात आले आहे. त्यामुळे, या संस्था यापुढे कोणत्याही डिपॉझिटरीजचे सहभागी असणार नाहीत आणि डीपी विनियम, २०१८ अंतर्गत नोंदणी आवश्यकता पूर्ण करत नाहीत. त्यानुसार, मध्यस्थ विनियम, २००८ मध्ये वर्णन केलेल्या प्रक्रियेचे पालन केल्यानंतर त्यांची नोंदणी रद्द करण्यात आली आहे, असे सेबीने नमूद केले आहे.
सात कमोडिटी ब्रोकर्स ज्यांची नोंदणी रद्द करण्यात आली आहे ते आहेत - वेल्थ मंत्रा कमोडिटीज, समपूर्ण कॉमट्रेड, चैतन्य कमोडिटीज, बीव्हीके पल्स ऑनलाईन ट्रेडिंग कंपनी, इन्फोनिक इंडिया फायनान्शिअल सर्व्हिसेस, फायनान्शियल लीडर्स कमोडिटीज आणि वेलइंडिया कमोडिटीज इंटिग्रेटेड स्टॉक ब्रोकिंग सर्व्हिसेस, मूंगीपा इन्व्हेस्टमेंट, एएसएल अटलांटा शेअर शॉपी, वेल्थ मंत्रा, पंजाब आणि महाराष्ट्र को-ऑपरेटिव्ह बँक, मॅक्स प्लॅनवेल्थ सिक्युरिटीज, ब्राइट शेअर्स आणि स्टॉक या २२ संस्थांपैकी आहेत ज्यांची डिपॉझिटरी सहभागी म्हणून नोंदणी रद्द करण्यात आली आहे.
