स्तनांचा कर्करोग (Breast Cancer) हा महिलांमध्ये होणाऱ्या प्रमुख कर्करोगांपैकी एक असून गेल्या काही वर्षांत भारतात याचे प्रमाण झपाट्याने वाढत आहे. मात्र, योग्य आहार, जीवनशैलीतील सकारात्मक बदल आणि वेळेवर तपासणी यामुळे स्तनांचा कर्करोग टाळता येऊ शकतो. आजच्या धकाधकीच्या जीवनात महिलांनी स्वतःच्या आरोग्याकडे लक्ष देणे अत्यावश्यक आहे. स्तन कर्करोग टाळण्यासाठी काही महत्वाच्या टिप्स खाली दिल्या आहेत.
१. नियमित स्वतःची तपासणी करा (Self-Examination)
दर महिन्याला मासिक पाळीनंतर स्तनांची स्वतः हाताने सौम्य दाबून तपासणी करावी. गाठ, त्वचेतील बदल, चट्टे, किंवा स्तनाग्रातून स्त्राव दिसल्यास तात्काळ डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
२. वर्षातून एकदा डॉक्टराकडून तपासणी
विशेषतः ३० वयानंतर वर्षातून एकदा क्लिनिकल ब्रेस्ट एग्झॅमिनेशन (CBE) करून घ्या. ४० वर्षांनंतर मॅमोग्राफी तपासणी आवश्यक ठरू शकते.
३. संतुलित आहार
हिरव्या भाज्या, फळं, संपूर्ण धान्ये, भरपूर फायबर्स यांचा आहारात समावेश करा. जास्त प्रमाणात साखर, चरबी आणि प्रक्रिया केलेले अन्न (Processed Foods) टाळा. सोया, बी-बियाणे, आणि अँटीऑक्सिडंटयुक्त अन्न कर्करोगविरोधी प्रभाव दर्शवते.
४. व्यायाम आणि वजन नियंत्रण
दररोज किमान ३० मिनिटे चालणे, सायकलिंग, योगा किंवा कोणताही शारीरिक व्यायाम आरोग्यासाठी उपयुक्त ठरतो. लठ्ठपणा हा स्तनांच्या कर्करोगासाठी एक महत्त्वाचा जोखीम घटक आहे.
५. धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा
धूम्रपान आणि मद्यपान हे कर्करोगाच्या धोक्याला अधिक वाढवतात. या सवयी शक्य तितक्या टाळाव्यात.
६. स्तनपान करा
जास्त कालावधीपर्यंत बाळाला स्तनपान केल्याने स्तन कर्करोगाचा धोका कमी होतो, असे संशोधनातून दिसून आले आहे.
७. कौटुंबिक इतिहास तपासा
घरात जर कोणाला स्तन किंवा अंडाशयाचा कर्करोग झाला असेल तर, BRCA1/BRCA2 यासारख्या जनुकीय तपासण्या करून घ्या.
८. हार्मोनल थेरपीचा काळजीपूर्वक वापर
मेनोपॉजनंतर काही स्त्रिया हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी (HRT) घेतात. ही थेरपी स्तन कर्करोगाचा धोका वाढवू शकते, त्यामुळे डॉक्टरांचा सल्ला घेऊनच निर्णय घ्या.
महिलांनी स्वतःकडे लक्ष देणे गरजेचे
स्तन कर्करोग लवकर ओळखल्यास त्यावर यशस्वी उपचार शक्य आहेत. त्यामुळे कोणताही लक्षण दिसल्यास दुर्लक्ष न करता तात्काळ वैद्यकीय मदत घ्या. “लवकर निदान, चांगलं उपचार, आणि जागरूक जीवनशैली” ही त्रिसूत्री स्तन कर्करोगावर मात करण्यासाठी अत्यंत प्रभावी ठरू शकते.
(Disclaimer: हा लेख इंटरनेटवर उपलब्ध माहितीवर आधारित आहे. याची 'नवशक्ति' पुष्टी करत नाही.)
