तुमच्या मोबाईलमधला व्हिडिओ खरा की बनावट? AI व्हिडिओ ओळखण्याच्या 'या' ५ टिप्स नक्की लक्षात ठेवा

आजकाल आपल्या मोबाईलवर व्हिडिओ पाहणे अगदी रोजच्या जीवनाचा भाग झाला आहे. मित्रांपासून ते सोशल मीडियापर्यंत, एखाद्या गोष्टीची माहिती घेण्यासाठी व्हिडिओ हा सर्वात सोपा आणि जलद माध्यम बनला आहे. पण, अलीकडच्या काळात, AI तंत्रज्ञानाने बनवलेले व्हिडिओ मोठ्या प्रमाणावर दिसून येत आहेत, जे प्रत्यक्षात घडलेले नसतात. यामुळे चुकीची माहिती पसरवण्याची, फसवणूक करण्याची आणि लोकांना गोंधळात टाकण्याची शक्यता वाढली आहे.

विशेष म्हणजे, Deepfake आणि AI आधारित व्हिडिओ इतके प्रगत झाले आहेत की, खऱ्या आणि बनावट व्हिडिओतील फरक अनुभव नसलेल्यांना लक्षात येत नाही. त्यामुळे आता हे जाणून घेणे अत्यंत गरजेचे आहे की आपण पाहत असलेला व्हिडिओ खरा आहे की बनावट. योग्य काळजी आणि काही सोप्या टिप्स वापरून आपण AI व्हिडिओ ओळखू शकतो आणि स्वतःला फसवणूकीपासून सुरक्षित ठेवू शकतो.

AI व्हिडिओ म्हणजे काय?

AI व्हिडिओमध्ये मशीन लर्निंग आणि डीपफेक (Deepfake) तंत्रज्ञानाचा वापर करून खऱ्या लोकांच्या चेहऱ्यांवर किंवा आवाजावर बनावट बदल केले जातात. उदाहरणार्थ, एखाद्या प्रसिद्ध व्यक्तीचा चेहरा किंवा आवाज व्हिडिओमध्ये बदलून त्यांनी काही आक्षेपार्ह बोलले किंवा काही केले असे दाखवता येते, जे प्रत्यक्षात घडलेले नसते.

मोबाईलवर AI व्हिडिओ ओळखण्याचे मार्ग

१. चेहऱ्यावरील सूक्ष्म विसंगती तपासा

AI व्हिडिओमध्ये चेहरे खूप 'परफेक्ट' किंवा नैसर्गिक नसलेले दिसतात.

• डोळ्यांची हालचाल (blinking) अनियमित असू शकते.

• हसताना किंवा बोलताना हलकी विसंगती जाणवते.

२. आवाज आणि टोनवर लक्ष ठेवा

• AI-व्हिडिओतील आवाज robotic किंवा unnatural वाटू शकतो.

• आवाजामध्ये अचानक बदल किंवा अत्यंत स्वच्छ टोन असणे ही चिन्हे आहेत.

३. पार्श्वभूमी आणि प्रकाश तपासा

• background मध्ये हलके distortions किंवा बदल दिसल्यास सावध राहा.

• प्रकाशमान खूप unnatural वाटत असल्यास हे AI व्हिडिओ असू शकतो.

४. फॅक्ट-चेकिंग साईट वापरा

• Alt News, Boom Live यांसारख्या विश्वसनीय साईट्सवर व्हिडिओ शोधा.

• सोशल मीडिया अकाउंटचे credibility तपासा; नवीन किंवा अप्रसिद्ध अकाउंटपासून आलेला व्हिडिओ शक्यतो विश्वासार्ह नसतो.

५. AI व्हिडिओ ओळखण्यासाठी apps आणि tools वापरा

• Deepware Scanner, InVid Tool किंवा तत्सम apps AI व्हिडिओ शोधण्यात मदत करतात.

• यामुळे कोणताही संशयास्पद व्हिडिओ लगेच ओळखता येतो.

टीप

• कोणताही व्हिडिओ पाहून लगेच निष्कर्ष काढू नका.

• संवेदनशील माहिती किंवा पैसे देण्यापूर्वी नेहमी तपासणी करा.

• सावधगिरी, शंका आणि विश्वसनीय स्रोत वापरणे हेच आजच्या डिजिटल युगात सुरक्षित राहण्याचे मुख्य मार्ग आहेत.

(Disclaimer: या लेखात दिलेले आरोग्यविषयक सल्ले सामान्य मार्गदर्शनासाठी आहेत. याची ‘नवशक्ति’ पुष्टी करत नाही.)