नवरात्रीतील उपवास हे आध्यात्मिक आणि शारीरिक शुद्धतेचे पर्व असते. या नऊ दिवसीय उत्सवात उपवास करणाऱ्यांची संख्या मोठ्या प्रमाणावर आहे. उपवासामुळे शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर पडतात, पचनशक्ती सुधारते आणि एकूण आरोग्याला फायदा होतो. तथापि, उपवास करत असताना काही लोकांच्या कोलेस्टेरॉलची पातळी असंतुलित होऊ शकते, ज्यामुळे निरोगी जीवनशैली राखणे कठीण होऊ शकते. म्हणून, नवरात्रीतील उपवास आणि कोलेस्टेरॉल व्यवस्थापन याबद्दल लक्ष देणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
उपवास आणि कोलेस्टेरॉल : कसे प्रभावित होतात?
उपवासादरम्यान शरीरातील चरबी जास्त प्रमाणात वापरली जाते. ज्यामुळे शरीरातील लिपिड्स (चरबी) रक्तप्रवाहात प्रवेश करतात. यामुळे यकृतामध्ये केटोन उत्पादन वाढते आणि कोलेस्टेरॉलच्या पातळीत वाढ होऊ शकते. विशेषत: एलडीएल (लो डेंसिटी लिपोप्रोटीन) कोलेस्टेरॉल, जे "वाईट" कोलेस्टेरॉल म्हणून ओळखले जाते, त्याची पातळी जास्त होऊ शकते.
कोलेस्टेरॉल व्यवस्थापित करण्यासाठी टिप्स
आहारात फायबर्सचा समावेश करा :
उपवास करत असताना तुम्ही आपल्या आहारात अधिक फळे आणि भाज्यांचा समावेश करा. यामध्ये सफरचंद, केळी, बेरी इत्यादी फळांचा समावेश करा, कारण या पदार्थांमध्ये उच्च प्रमाणात फायबर्स असतात, जे कोलेस्टेरॉल कमी करण्यात मदत करतात. विशेषतः सफरचंद आणि केळी तुमच्या कोलेस्टेरॉलच्या पातळीला नियंत्रित ठेवू शकतात.
गोड पदार्थांवर नियंत्रण ठेवा :
नवरात्रीमध्ये खीर, कमळाच्या बिया आणि गूळ अशा गोड पदार्थांचा वापर केला जातो. या पदार्थात जास्त कॅलोरीज आणि साखर असू शकतात, ज्यामुळे कोलेस्टेरॉलच्या पातळीवर परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे या पदार्थांचा वापर कमी करा आणि गोड फळांचा पर्याय निवडा.
व्यायामाची महत्त्वपूर्ण भूमिका :
उपवास करत असताना हलका व्यायाम करणे अत्यंत फायदेशीर ठरते. व्यायामामुळे तुमचं शरीर अधिक चांगल्या प्रकारे कार्य करते आणि वाईट कोलेस्टेरॉल (एलडीएल) पातळी कमी करण्यास मदत करते. तज्ञांचा सल्ला आहे, की दररोज ३० मिनिटे हलका व्यायाम करा.
कोलेस्टेरॉल-अनुकूल नाश्ता करा :
संध्याकाळी नाश्ता करताना त्यात कोलेस्टेरॉल कमी करणारे पदार्थ असावेत. यासाठी काही फायदेशीर स्नॅक्सची यादी :
भाजलेला मखाना : मखानामध्ये कॅलोरी कमी असतात आणि हे स्नॅक चवदार बनवण्यासाठी सैंधव मीठ घालता येते.
टॅपिओका दलिया : साबुदाणा दलियामध्ये शेंगदाणे घालून ते आरोग्यासाठी अधिक फायदेशीर बनवता येते.
उकडलेले बटाटे : उकडलेले बटाटे हलके आणि ऊर्जा देणारे आहेत.
पाणी आणि हायड्रेशन राखा :
उपवास करत असताना पाणी पिणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. शरीरातील हायड्रेशन राखण्यासाठी जास्त पाणी प्या. तसेच, नारळपाणी किंवा फळांचा रस देखील चांगला पर्याय आहे. हे तुमचं शरीर हायड्रेट ठेवण्यास मदत करतात आणि कोलेस्टेरॉल कमी करतात.
फळांचा वापर करा :
उपवासादरम्यान जास्त फळे खाणे हे उत्तम आहे. विशेषत: फायबर्सने भरलेली फळे, ज्यामुळे कोलेस्टेरॉलच्या पातळीला नियंत्रण ठेवता येईल. गूळ किंवा साखर कमी करून, तुम्ही गोड फळांचा समावेश करून तुमच्या शरीरात आवश्यक पोषक घटकांची पूर्तता करू शकता.
आहारातील योग्य बदल, हलका व्यायाम आणि हायड्रेशन राखल्याने तुम्ही तुमच्या कोलेस्टेरॉलच्या पातळीला संतुलित ठेवू शकता आणि आरोग्याचे फायदे मिळवू शकता. उपवासामुळे शरीराचे शुद्धीकरण होईल आणि आपले आरोग्य सुधारेल, यासाठी केवळ थोडे अतिरिक्त लक्ष आणि काळजी आवश्यक आहे.
(Disclaimer: हा लेख इंटरनेटवर उपलब्ध माहितीवर आधारित आहे. याची 'नवशक्ति' पुष्टी करत नाही.)
