मुंबई : सरकारी मालकीची लाइफ इन्शुरन्स कॉर्पोरेशन (एलआयसी) च्या समभागांनी एचडीएफसी लाईफ आणि आयसीआयसीाअय प्रुडेंशियल लाईफ सारख्या प्रतिस्पर्ध्यांना मागे टाकले आहे कारण एलआयसीला भारताच्या वाढीच्या पायाभूत सुविधा क्षेत्रांचा लाभ झाला आहे. तर खाजगी क्षेत्राने तंत्रज्ञान, ग्राहक आणि ग्राहक-संबंधित बीएफएसआय कंपन्यांवर लक्ष केंद्रित केले. दरम्यान, मोहरमनिमित्त बुधवारी शेअर बाजारासह अनेक बाजारपेठा बंद होत्या.
एलआयसीचा समभाग १९ जून २०२३ रोजी ६२० रुपयांवरून मंगळवारी बाजार बंद होताना १,१०९.१५ रुपये इतका झेपावला असल्याने हा समभाग जवळपास ७९ टक्क्यांनी वाढला आहे, असे शेअर बाजाराची आकडेवारी सांगते. याउलट, एचडीएफसी लाइफने नकारात्मक परतावा दिला असून बीएसईवर मंगळवारचा बंद भाव एका वर्षापूर्वीच्या तुलनेत ६४६.५५ रु. राहिला. तर आयसीआयसीआय प्रुडेंशियल लाइफ इन्शुरन्स कंपनीचा शेअर १८ जून २०२३ रोजी ५८२ रुपयांवरून १६ जून २०२४ रोजी ६५४.१० रुपयांपर्यंतच्या वाढीचा विचार करून १२ टक्के परतावा दिला. गेल्या एका वर्षात, एसबीआय लाइफ इन्शुरन्सचे शेअर्स १,३१४ रुपयांवरून १,६२१.२० रुपयांपर्यंत वाढले आहेत आणि २३ टक्के परतावा दिला आहे.
भांडवली बाजार विश्लेषकांनी सांगितले की विमा कंपन्या दोन प्रकारे पैसे कमवतात - पॉलिसींसाठी प्रीमियम आकारणे आणि नंतर प्रीमियमची मालमत्तांमध्ये गुंतवणूक करणे. त्यातून फा कमावतात. अशा प्रकारे मूल्य निर्मितीवर परिणाम करते आणि जोखीम व्यवस्थापित करते.
वॉरेन बफेच्या मालकीच्या बर्कशायर हॅथवेसह जागतिक प्रमुख कंपन्या त्यांच्या उत्कृष्ट गुंतवणूक करण्याच्या क्षमतेमुळे यशस्वी झाल्या आहेत. बहुतेक भारतीय विमा कंपन्यांनी देशाच्या पायाभूत सुविधा क्षेत्रातील भांडवलाचा अद्याप लाभ घेतलेला नाही, असे विश्लेषकांनी सांगितले.
भारतीय विमा कंपन्यांनी बीएफएसआय, आयटी आणि ग्राहक क्षेत्रांमध्ये गुंतवणूक केली असून या सर्वांची अलिकडच्या काळात कामगिरी खूप चांगली नाही. त्यांची केवळ ८-१० टक्के गुंतवणूक ही पायाभूत सुविधा क्षेत्रात आहे. जागतिक मानकांच्या तुलनेत हे खूपच कमी आहे. अलियान्झ, निप्पॉन लाइफ इन्शुरन्स आणि मेटलाइफ सारख्या मोठ्या जागतिक विमा कंपन्या आणि बर्कशायर हॅथवे सारख्या इतर विमा कंपन्या - पायाभूत सुविधा क्षेत्रामध्ये १५ ते ३० टक्क्यांपर्यंत जास्त लाभ देत आहेत, विश्लेषकांनी नमूद केले.
गेल्या काही वर्षांमध्ये, जागतिक विमा कंपन्या पायाभूत क्षेत्रातील गुंतवणुकीचा ‘मुख्य’ गुंतवणूक म्हणून विचार करत आहेत कारण पायाभूत मालमत्तेचा स्थिर आणि दीर्घकालीन रोख प्रवाह नैसर्गिकरित्या विमा कंपन्यांच्या दायित्वांशी मिळतो. याव्यतिरिक्त, पायाभूत सुविधांच्या मालमत्तेमध्ये प्रवेशासाठी उच्च अडथळे, मजबूत किमतीची शक्ती, संरचनात्मक वाढ आणि भविष्यसूचक रोख प्रवाह अशी बचावात्मक वैशिष्ट्ये आहेत आणि सूचीबद्ध पायाभूत कंपन्या गुंतवणूकदारांना महागाई-संरक्षित उत्पन्न आणि ठोस भांडवल वाढ प्रदान करू शकतात.
एसबीआय, पायाभूत सुविधा क्षेत्रातील उच्च प्रदर्शनासह, वर्षभरात तिचा समभाग ४८ टक्क्यांनी वाढला आहे (मंगळवारी ५९२ ते ८८०.९५ रुपये), तर त्याचे खाजगी कंपनी एचडीएफसी बँक, कोटक महिंद्रा बँक, आयसीआयसीआय बँक आणि ॲक्सिस बँकेचे समभाग फक्त (-) ३ टक्के ते २४ टक्क्यांच्या श्रेणीत वाढली आहे.
पायाभूत क्षेत्रात नगण्य लाभ असलेल्या कोटक आणि एचडीएफसी बँकांची कामगिरी सर्वात वाईट आहे, त्यांच्या समभागांनी नकारात्मक परतावा दिला आहे, असे शेअर बाजाराच्या आकडेवारीनुसार दिसून येते. १८ जून २०२३ रोजी कोटक महिंद्रा बँकेचे शेअर्स १,८९५ रुपयांवर होते आणि मंगळवारी १,८०५.२० रुपयांवर बंद झाले. एचडीएफसी बँकेचा समभाग मंगळवारी बीएसईवर रु. १,६१९.२० वर बंद झाला, जो वर्षभरापूर्वी रु. १,६७९ वरून घसरला.