मुंबई : महाराष्ट्र सरकार मुंबईसाठी ‘वॉटर मेट्रो’ सेवा सुरू करण्याच्या तयारीत असून केरळमधील कोची वॉटर मेट्रोला या प्रकल्पासाठी सविस्तर प्रकल्प अहवाल (DPR) तयार करण्यास सांगितले आहे, अशी माहिती राज्याचे बंदरे मंत्री नितेश राणे यांनी दिली.

वृत्तसंस्थेशी बोलताना राणे म्हणाले की, हा अहवाल एप्रिल अखेरीस मिळण्याची अपेक्षा आहे. केंद्र सरकारच्या सहकार्याने ५०:५० भागीदारीत या प्रकल्पासाठी ‘विशेष उद्देश संस्था’ (SPV) स्थापन करण्यात येईल.

“मुंबई सात बेटांपासून बनलेली असली तरी इथल्या जलमार्गांचा कधीही पूर्ण क्षमतेने वापर झालेला नाही. या माध्यमातून शहरातील रस्ते आणि उपनगरी रेल्वेवरील ताण कमी होईल. वॉटर मेट्रो प्रकल्पामुळे शहरी वाहतूक सुधारेल आणि पर्यटनालाही चालना मिळेल,” असे त्यांनी स्पष्ट केले.

“कोची वॉटर मेट्रो महाराष्ट्र सरकारला मार्गदर्शन करत आहे. बॅटरीवर चालणाऱ्या फेरींच्या माध्यमातून मुंबई महानगर प्रदेशातील विविध भाग एकमेकांशी जोडले जातील,” राणे म्हणाले.

कोची हे भारतात वॉटर मेट्रो असलेले पहिले शहर ठरले आहे. डिसेंबर २०२३ मध्ये या प्रकल्पाची सुरुवात झाली होती. या प्रकल्पाच्या माध्यमातून पर्यावरणपूरक आणि आकर्षक प्रवासाचा पर्याय तेथील नागरिकांना मिळाला आहे.

“वैतराणा नदी, वसई, ठाणे, मनोर आणि पनवेल खाडी तसेच मुंबई पोर्ट ट्रस्टच्या हद्दीत एकूण २१ स्थानकांची योजना आहे. प्रकल्पाच्या पहिल्या टप्प्यात वॉटर मेट्रो, तर दुसऱ्या टप्प्यात रो-रो सेवा (वाहनांसह फेरी सेवा) असणार आहे. या माध्यमातून मल्टी-मोडल एकत्रीकरण शक्य होईल,” असे राणे म्हणाले.

“या प्रकल्पाचा उद्देश अंतिम टप्प्यापर्यंतची जोडणी सुधारण्याचा आहे. रस्त्यांची कामेही करण्यात येणार आहेत. बहुतांश मार्गांवर सध्या प्रवासी वाहतुकीसाठी कोणतीही व्यवस्था नाही (मीरा- भाईंदर, वसई, बोरिवली, गोराई, डिसीटी आणि मांडवा वगळता). बहुतांश ठिकाणी जलमार्ग उपलब्ध आहेत. समुद्राच्या भरती-ओहोटीचा फरक ३ ते ३.५ मीटर असल्यामुळे त्यानुसार यंत्रणा रचली जाईल,” असे त्यांनी सांगितले. पर्यटनाच्या दृष्टीने या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पांतर्गत संधी असून, वसई किल्ला पर्यटकांसाठी विकसित करण्यासाठी स्वतंत्र प्रकल्प हाती घेता येईल, असेही राणे म्हणाले.

“किल्ले, पक्षीनिरीक्षण केंद्रे, जलाधारित थीम पार्क, धार्मिक स्थळे आदींना जोडणारा एक पर्यटन सर्किट तयार करता येईल. यासाठी जलस्रोतांचे नियमित स्वच्छतेचे काम करावे लागेल,” त्यांनी स्पष्ट केले.

विमानतळाजवळच वॉटर मेट्रो टर्मिनल

नवी मुंबई विमानतळ हे देशातील पहिले विमानतळ असेल की जिथे वॉटर टॅक्सी सेवा उपलब्ध असेल, असे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी नुकतेच सांगितले होते. “या विमानतळाजवळच वॉटर मेट्रो टर्मिनल उभारले जाणार आहे. सीआयडीसीओ, महाराष्ट्र मेरीटाइम बोर्ड (MMB) आणि राज्य बंदर विभागाची बैठक लवकरच घेण्यात येणार असून त्यानंतर सविस्तर प्रकल्प अहवाल तयार केला जाईल,” असे राणे यांनी सांगितले.

मुंबई महानगरातील संभाव्य मार्ग

मुंबई महानगर प्रदेशातील संभाव्य मार्गांमध्ये नारंगी-खरवडेस्वरी, वसई-मीरा-भाईंदर, फाऊंटन जेट्टी-गायमुख-नागळे, कोळशेट-काल्हेर-मुंब्रा-कल्याण, कल्याण-मुंब्रा-मुलुंड-ऐरोली, वाशी-डॉमेस्टिक क्रूझ टर्मिनल (भाऊचा धक्का), गेटवे ऑफ इंडिया, मुलुंड-ऐरोली-डिसीटी-गेटवे, मीरा-भाईंदर-वसई-बोरिवली-नरीमन पॉइंट-मांडवा, बेलापूर-गेटवे-मांडवा, बोरिवली-गोराई-नरीमन पॉइंट