नवी दिल्ली : खत उत्पादनासाठी, वीज निर्मिती आणि औद्योगिक क्षेत्रातील वापरामध्ये वाढ झाल्याने २०२४ मध्ये भारतातील नैसर्गिक वायूची मागणी ६ टक्क्यांनी वाढण्याची अपेक्षा आहे, असा अंदाज आंतरराष्ट्रीय ऊर्जा एजन्सी (आयईए)ने व्यक्त केला आहे. यापूर्वी, २०२२ मध्ये वार्षिक आधारावर ७ टक्क्यांच्या घसरणीनंतर, भारताचा प्राथमिक गॅस पुरवठा २०२३ मध्ये ५ टक्क्यांनी वाढला. त्यामध्ये प्रामुख्याने पेट्रोकेमिकल, वीज निर्मिती, रिफायनरी आणि औद्योगिक क्षेत्रांमुळे वाढ झाली.
भारतातील नैसर्गिक वायूची मागणी २०२४ मध्ये ६ टक्क्यांनी वाढण्याची अपेक्षा आहे. कारण मुख्यत्वे उद्योगात (खत क्षेत्रासह) वायूचा उच्च वापर आणि त्याच्या राष्ट्रीय पाइपलाइन ग्रीड आणि शहराच्या विकासादरम्यान ऊर्जा क्षेत्रातील मजबूत गॅस वापर असणार आहे, असे गॅस इन्फ्रास्ट्रक्चर ‘आयईए’ने गेल्या आठवड्यात प्रसिद्ध केलेल्या गॅस मार्केट रिपोर्टमध्ये म्हटले आहे. २०२३ मध्ये भारताची नैसर्गिक वायूची मागणी ६४ अब्ज घनमीटरपर्यंत वाढली होती.
देशाच्या नैसर्गिक वायूच्या वापराच्या ४४ टक्के आयात अवलंबित्वासह द्रवीकृत नैसर्गिक वायू (एलएनजी) आयात गेल्या वर्षी ७ टक्क्यांनी वाढून २९ अब्ज घनमीटर झाली. रिलायन्स इंडस्ट्रीजच्या केजी-डी६ ब्लॉकमधून उत्पादनात वाढ झाल्यामुळे देशांतर्गत उत्पादन ६ टक्क्यांनी वाढून ३५ अब्ज घनमीटर झाले. ऊर्जा आणि खत क्षेत्रांच्या मागणीमुळे आम्ही २०२४ मध्ये भारताची एलएनजी आयात ७ टक्क्यांनी वाढण्याची अपेक्षा करतो कारण देशाने २०२५ पर्यंत युरियाची आयात थांबवण्याची योजना आखली आहे, असनेही आयईएने म्हटले आहे.
नैसर्गिक वायू खत तयार करण्यासाठी, वीज निर्मितीसाठी, ऑटोमोबाईल चालविण्यासाठी सीएनजीमध्ये रूपांतरित करण्यासाठी, स्वयंपाकाच्या उद्देशाने घरांमध्ये पाईपद्वारे वापरासाठी आणि उद्योगांमध्ये इंधन आणि फीडस्टॉक म्हणून वापरला जातो. भारताचे देशांतर्गत उत्पादन मागणी पूर्ण करण्यासाठी अपुरे आहे आणि म्हणून क्रायोजेनिक जहाजांमध्ये इंधन एलएनजी म्हणून आयात केले जाते. ऊर्जा कंपन्यांनी २०२३ मध्ये २.३२ अब्ज घनमीटर एलएनजी आयात केले, जे एकूण आयातीच्या सुमारे ९ टक्के आणि वर्षभरात ७६ टक्क्यांनी वाढले.