दिवाळी म्हणजे आनंद, रोषणाई आणि उत्साहाचा सण. आपल्याकडे सणांची कमी नाही, विविध जातीधर्मातील सण रंगतदारपणे साजरे केले जातात. पण असा एक सण आहे जो देशभरातील सर्व जातीधर्मातील लोकांना एकत्र आणतो तो म्हणजे दिवाळी. दिवाळी दरम्यान देशातल्या प्रत्येक घरात दिवे लावले जातात, फटाके वाजवले जातात, आणि परदेशात राहणारे भारतीयही आपल्या मातृभूमीशी नाळ जोडून हा सण साजरा करतात.
पण तरीही, भारतात एकच राज्य असे आहे जे दिवाळी साजरी करत नाही. होय, ऐकून थोडं आश्चर्य वाटेल, पण केरळमध्ये दिवाळी साजरी केली जात नाही
यामागे दोन मुख्य कारणे आहेत - पुराणकथा आणि शास्त्रीय कारण.
केरळमध्ये दिवाळी न साजरण्याचे मुख्य कारण म्हणजे राजा महाबली. महाबली असुरकुलाचा राजा होता, पण इतर असुरांसारखा त्रास देणारा नव्हता. तो दानशील, धर्मनिष्ठ आणि प्रजेसाठी काळजीवाहू होता. महाबली विष्णू भक्तही होता. त्याच्या राज्यात सर्वजण सुखी आणि समृद्ध होते.
पुराणानुसार, महाबली दिवाळीच्या दिवशी मृत्यूमुखी पडला होता. त्याच्यावर प्रेम आणि श्रद्धा ठेवून केरळमध्ये दिवाळी साजरी केली जात नाही. त्याऐवजी महाबलीच्या आगमनाचा उत्सव म्हणून ओणम साजरा केला जातो. ओणमचा संदेश असा आहे की धर्म वंशात नसतो, तर कर्मात असतो; दान, सत्य आणि विनय हेच खरे दैवी गुण आहेत. महाबली हा असुर असूनही महान राजा म्हणून पूजला जातो.
दुसरे कारण म्हणजे केरळचे भौगोलिक आणि हवामानीय वैशिष्ट्य. केरळ भारताच्या दक्षिण-पश्चिम किनारपट्टीवर आहे, अरबी समुद्राच्या काठावर. या भागात पावसाळ्याचा परिणाम दीर्घकाळ टिकतो. उत्तरेतील राज्यांमध्ये शरद ऋतूत थंडी सुरू होते आणि लोक दिवे लावतात, पण केरळमध्ये शरद ऋतूतही पावसाळा सुरू असतो. त्यामुळे घराबाहेर दिवे लावणे आणि फटाके वाजवणे कठीण जाते.
केरळमध्ये हिंदू लोकसंख्या तुलनेने कमी आहे.
फक्त कोची शहरात काही प्रमाणात दिवाळीचा उत्साह दिसतो.
तामिळनाडूत काही भागांमध्ये दिवाळी थोडी कमी साजरी होते, पण नरक चतुर्दशी मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते.
केरळमध्ये दिवाळी न साजरी करण्यामागे महाबलीचा आदर आणि हवामानाची कारणे आहेत. पुराणकथा आणि शास्त्रीय तथ्ये एकत्रित करून ही श्रद्धा पिढ्यानपिढ्या जपली जाते. त्यामुळे केरळात दिवाळी नाही, पण ओणम हा मुख्य उत्सव म्हणून साजरा केला जातो.
