नवी दिल्ली : घाऊक महागाईचा दर ऑक्टोबरमध्ये २.३६ टक्क्यांच्या चार महिन्यांच्या उच्चांकावर पोहोचला. अन्नपदार्थ विशेषत: भाज्यांच्या किमतीमुळे आणि उत्पादित वस्तू अधिक महाग झाल्याचा हा परिणाम असल्याचे गुरुवारी जाहीर झालेल्या सरकारी आकडेवारीवरून दिसून आले.
घाऊक किंमत निर्देशांक (डब्ल्यूपीआय) आधारित घाऊक महागाई दर सप्टेंबर २०२४ मध्ये १.८४ टक्के होता. गेल्या वर्षी ऑक्टोबरमध्ये हा आकडा (-) ०.२६ टक्के होता.
सरकारी आकडेवारीनुसार, ऑक्टोबरमध्ये खाद्यपदार्थांची महागाई १३.५४ टक्क्यांपर्यंत वाढली आहे, जी सप्टेंबरमध्ये ११.५३ टक्के होती. सप्टेंबरमधील ४८.७३ टक्क्यांच्या तुलनेत भाज्यांच्या महागाईचा दर तब्बल ६३.०४ टक्क्यांनी वाढला आहे.
ऑक्टोबरमध्ये बटाटा आणि कांद्याची महागाई अनुक्रमे ७८.७३ टक्के आणि ३९.२५ टक्क्यांवर राहिली. इंधन आणि ऊर्जा श्रेणीत ऑक्टोबरमध्ये ५.७९ टक्क्यांची घसरण झाली, तर सप्टेंबरमध्ये ४.०५ टक्क्यांची घसरण झाली. उत्पादित वस्तूंच्या महागाईचा दर ऑक्टोबरमध्ये १.५० टक्के होता, जो मागील महिन्यात १ टक्के होता.
ऑक्टोबर महिन्यात घाऊक महागाई दर सलग दुसऱ्या महिन्यात वाढ झाली आहे. ऑक्टोबरच्या पातळीपेक्षा जास्त घाऊक महागाई दर गेल्या जून २०२४ मध्ये नोंदवला गेला होता, जेव्हा तो ३.४३ टक्के होता. ऑक्टोबर २०२४ मधील महागाई मुख्यत्वे खाद्यपदार्थांच्या किमती, खाद्यपदार्थांचे उत्पादन, इतर उत्पादन, यंत्रसामग्री आणि उपकरणांचे उत्पादन, मोटार वाहनांचे उत्पादन, ट्रेलर आणि सेमी-ट्रेलर इत्यादींमुळे झाली आहे, असे वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाने गुरुवारी एका निवेदनात म्हटले आहे.
या आठवड्याच्या सुरुवातीला जारी करण्यात आलेल्या ग्राहक किंमत निर्देशांकाच्या आकडेवारीनुसार खाद्यपदार्थांच्या किमतीत तीव्र वाढ झाल्याने किरकोळ महागाई १४ महिन्यांच्या उच्चांकी ६.२१ टक्क्यांवर पोहोचली आहे. ही पातळी भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या (आरबीआय) दिलासादायक पातळीपेक्षा जास्त आहे. त्यामुळे डिसेंबरमधील पतधोरण आढावा बैठकीत व्याजदरात कपात करणे कठीण होऊ शकते. महागाईविषयक धोरण तयार करताना प्रामुख्याने किरकोळ महागाईचा विचार करणाऱ्या आरबीआयने गेल्या महिन्यातील पतधोरण आढाव्यात रेपो दर ६.५ टक्क्यांवर कायम ठेवला.
अन्नधान्याच्या किमतींमध्ये अपेक्षेपेक्षा जास्त वाढ
बार्कलेजच्या प्रादेशिक अर्थशास्त्रज्ञ श्रेया सोधानी यांनी सांगितले की, नाशवंत अन्नाच्या- विशेषत: भाज्यांची किरकोळ आणि घाऊक किमती वाढत आहेत. उत्पादित उत्पादनांचा घाऊक महागाई दर किरकोळ प्रमाणात वाढला. या महिन्यात धातूंच्या किमतीत वाढ झाल्याचे दिसते.
आमच्या अंदाजात आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे अन्नधान्याच्या किमतींमध्ये अपेक्षेपेक्षा जास्त वाढ झाली आहे.
इक्राचे वरिष्ठ अर्थतज्ज्ञ राहुल अग्रवाल यांनी सांगितले की, केवळ खाद्यपदार्थांच्या महागाईने सप्टेंबर ते ऑक्टोबर २०२४ दरम्यान घाऊक महागाईत ६३ अंकांनी वाढ झाली आहे. वार्षिक आधारावर घाऊक महागाई दर सप्टेंबर २०२४ मध्ये ०.१ टक्क्यांवरून ऑक्टोबर २०२४ मध्ये ०.३ टक्क्यांपर्यंत वाढला.
अन्नधान्याच्या महागाईत घट होणे अपेक्षित घसरण झाल्यास नोव्हेंबर २०२४ मध्ये घाऊक महागाईचा दर अंदाजे २ टक्क्यांपर्यंत कमी होईल, असा इक्राचा अंदाज असल्याचे अग्रवाल म्हणाले. खरीप हंगामात बहुतांश पिकांच्या उत्पादनात होणारी भरघोस वाढ आणि वाढलेल्या जलसाठ्याच्या पातळीत रब्बी पिकांसाठी उत्तम दृष्टिकोन हे नजीकच्या काळात घाऊक महागाईतील अन्न विभागात घट होण्याचे संकेत देतात, जरी खतांच्या साठ्याबाबत लक्ष ठेवावे लागणार आहे. तथापि, जागतिक कमोडिटी आणि कच्च्या तेलाच्या किमतींमधील दरांसाठी घाऊक महागाई दराबाबत दृष्टिकोन असुरक्षित आहे, असे अग्रवाल म्हणाले.