धकाधकीच्या जीवनशैलीत बऱ्याच जणांना 'अपूर्ण झोप' या मोठ्या त्रासाला सामोरे जावे लागते. दिवसभर लॅपटॉप किंवा मोबाइलवर काम केल्यामुळे, ताण-तणावामुळे आणि अयोग्य आहारामुळे शरीर थकते, पण गाढ झोप मिळत नाही. झोप न मिळाल्याने सकाळी उठल्यावरही थकवा जाणवतो, मूड चिडचिडीत होतो आणि दिवसभर कामावर लक्ष केंद्रित करणे कठीण होते. मात्र काही सोप्या नियम पाळल्यास शांत आणि गाढ झोप मिळवता येते.
१. झोपण्यापूर्वी इलेक्ट्रॉनिक डिव्हाइसेस दूर ठेवा
मोबाइल, लॅपटॉप आणि टीव्हीमधून बाहेर पडणारे निळे प्रकाश झोपेवर प्रतिकूल परिणाम करतात. झोपण्याच्या तासाभरापूर्वी या साधनांचा वापर टाळा आणि ध्यानधारणा किंवा हलक्या वाचनात वेळ घालवा.
२. हलके आणि पचायला सोपे जेवण करा
रात्री जड जेवण खाल्ल्याने पचनात अडथळा येतो, ज्यामुळे झोपेत व्यत्यय येतो. झोपण्यापूर्वी किमान दोन तास आधी जेवण संपवा, आणि जेवण हलके व पचायला सोपे असावे.
३. झोपेसाठी शांत आणि आरामदायी जागा निवडा
काळोख, शांतता आणि थंड वातावरण झोपेसाठी अनुकूल असते. डिम लाइट्स आणि आरामदायी गादी वापरल्यास झोप अधिक आरामदायी होते.
४. ताण-तणाव कमी करा
दैनंदिन चिंता झोपेवर प्रतिकूल परिणाम करतात. झोपण्यापूर्वी दीर्घ श्वास घेणे, हलक्या स्ट्रेचिंग व्यायामाचा समावेश करणे किंवा ध्यानधारणा केल्यास मन शांत होते.
५. नियमित झोपेची सवय लावा
दररोज समान वेळेला झोपणे आणि उठणे शरीराचे नैसर्गिक झोपेचे घड्याळ संतुलित ठेवते. हे झोप अधिक गाढ आणि स्फूर्तिदायक बनवते.
६. कॅफीन आणि साखरेवर नियंत्रण ठेवा
कॉफी, चहा, गोड पदार्थ संध्याकाळी टाळा. झोपण्याच्या दोन तासांपूर्वी कोमट दूध किंवा हर्बल टी प्यायल्यास झोप गाढ होते.
७. दिवसातील छोटे बदल आणि सवयी
सकाळी कोवळे ऊन अंगावर घेणे.
दिवसात 20-30 मिनिट व्यायाम करणे.
झोपण्यापूर्वी हलके पेय किंवा हर्बल टी प्यावे.
या सोप्या, पण प्रभावी टिप्स पाळल्यास धकाधकीच्या जीवनातही मन शांत ठेवता येते आणि झोप पूर्ण मिळते. गाढ झोप केवळ शरीराला विश्रांती देते असे नाही, तर मानसिक स्वास्थ्यही सुधारते, ऊर्जा वाढते आणि दिवस अधिक आनंददायी होतो.
