मुंबई : ‘रॅन्समवेअर’ हा एक प्रकारचा असा घातक सॉफ्टवेअर आहे जो तुमच्या संगणकातील फाइल्स किंवा डेटा लॉक करतो. एकदा का तुमच्या फाइल्स एनक्रिप्ट झाल्या की तुम्ही त्या वापरू शकत नाहीत. मग तुम्हाला तुमचा डेटा मिळवण्यासाठी हल्लेखोराला खंडणी देण्याची वेळ येते.
‘रॅन्समवेअर’ हा फिशिंग ईमेल, चुकीचे सॉफ्टवेअर डाऊनलोड आणि सुरक्षा त्रुटींद्वारे पसरू शकतो. यात डेटाचे मोठे नुकसान आणि आर्थिक नुकसानही होते जे व्यक्ती आणि संस्थांसाठी गंभीर धोका निर्माण करते.
‘रॅन्समवेअर’ १९८० च्या दशकातील आहे, परंतु २००० च्या दशकाच्या सुरुवातीपर्यंत त्याला व्यापक प्रसिद्धी मिळाली नव्हती. आज, ‘रॅन्समवेअर’ हल्ले हे तिसऱ्या डेटा होईल लॉक
क्रमांकाचे सर्वाधिक वापरले जाणारे सायबर हल्ल्याचे प्रकार आहेत, जे सर्व डेटा उल्लंघनापैकी दहा टक्के जास्त आहे. क्रिप्टोकरन्सीच्या उदयामुळे ‘रॅन्समवेअर’ जोरात चालले आहे, कारण त्यामुळे खंडणी घेणे सोपे होते.
‘रॅन्समवेअर’मध्ये तंत्रज्ञानाची मोठी भूमिका आहे, कारण सायबर गुन्हेगार डेटामध्ये जलद प्रवेश मिळविण्यासाठी आणि एन्क्रिप्ट करण्यासाठी त्यांच्या पद्धती सतत सुधारत असतात. अधिकाधिक कंपन्या डिजिटलायझेशन करत आहेत, याचे एक कारण म्हणजे त्यामुळे, रिमोट सेटिंग्जमध्ये पूर्वीपेक्षा जास्त डेटा उपलब्ध आहे.
‘क्रिप्टोवेअर’ म्हणून ओळखले जाणारे ‘रॅन्समवेअर’ पीडिताच्या कामाच्या किंवा वैयक्तिक संगणकाच्या फायली एन्क्रिप्ट करते. यामुळे संगणकाचा मालक हल्लेखोराला खंडणी दिल्याशिवाय या फायली शोधू किंवा अ‍ॅक्सेस करू शकत नाही. हल्लेखोर हा एकमेव व्यक्ती ठरते जी फायलींमध्ये प्रवेश करू शकते. कारण त्या एन्क्रिप्शन पासवर्डच्या मागे लपलेल्या असतात. कधी कधी, हल्लेखोर संपूर्ण संगणक लॉक करतो आणि नंतर नवीन पासवर्ड देण्यापूर्वी खंडणीची मागणी करतो.
काय कराल?
डेटाचा बॅकअप पहा : नुकसान टाळण्यासाठी नियमितपणे तुमच्या डेटाचा बॅकअप घ्या.
सामग्री स्कॅनिंग वापरा : हानिकारक फायली ओळखण्यासाठी वेळेवर सामग्री स्कॅनिंग आणि फिल्टरिंग लागू करा.
सिस्टम अपडेट करा : सुरक्षा त्रुटी दूर करण्यासाठी तुमच्या सिस्टम आणि सॉफ्टवेअर अद्ययावत ठेवा.
कर्मचारी प्रशिक्षण : कर्मचाऱ्यांना फिशिंगचे प्रयत्न आणि इतर घातक व्यवहार ओळखण्यासाठी आणि टाळण्यासाठी प्रशिक्षित करा.
काय टाळाल?
खंडणी देणे टाळा : खंडणी देऊ नका, कारण ते डेटा परत करण्याची हमी देत नाही आणि पुढील हल्ल्यांना प्रोत्साहन देते.
वैयक्तिक माहितीचे संरक्षण करा : अपरिचित स्त्रोतांना वैयक्तिक माहिती देऊ नका.
हल्ला रोखा : हल्ला पसरू देऊ नका. प्रभावित प्रणालींना तत्काळ वेगळे करा.
हल्ल्यादरम्यान बॅकअप घेणे टाळा : हल्ल्यादरम्यान बॅकअप घेण्यानेही ते लॉक होऊ शकते.